Сардэчна запрашаем або людзям з інваліднасцю ў Гродне ўваход у кавярні забаронены?
Пра гэта і не толькі разважае дзевятнадцацігадовая «калясачніца» Кацярына Зорка ў час даследавання зручнасці ўваходаў у некаторыя гарадзенскія кавярні.
Маладыя людзі Таня, Ваня, Жэня, Каця і яе мама (прысутнасць якой стала для маладых людзей поўнай нечаканасцю) стэлефанаваліся, сустрэліся і адправіліся разам у комплекс рэстаран-кавярня-піцэрыя Н2О па адрасе г. Гродна, вул. Студэнцкая д. 2, каб праверыць, ці будзе ён даступным для чалавека на інваліднай калясцы.
А я адразу пераходжу ў «наступленне» і распытваю Кацю пра яе жыццё…
– Ці можаш ты самастойна выйсці на вуліцу? Хто звычайна ў гэтым дапамагае?
– Я жыву на 5 паверсе (без ліфта). Самастойна выехаць за парог кватэры не магу, бо ён высокі.
Па лесвіцы звычайна спускаюся пешшу, але мяне неабходна трымаць за руку.
Каляска для прагулак стаіць ў склепе і я сама яе не дастану, нават калі не браць ва ўлік прыступкі.
Як правіла, ва ўсім дапамагаюць бацькі, а яны не заўседы вольныя. Таму з дому я выходжу рэдка.
– З якімі праблемамі пры перамяшчэнні па горадзе ты часцей за ўсе сутыкаешся?
– Цяжка ездзіць па асфальце, таму што ён пабіты, занадта шмат ям на тратуарах, высокія бардзюры…
Наш горад не прадугледжаны для самастойнага перамяшчэння інваліда ў цэлым.
Высокія прыступкі, шмат крутых з’ездаў, цяжкія дзверы, вузкія памяшканні.
Калі казаць пра ўстановы для адпачынку, то тут не ўсюды можна нармальна разгарнуцца з каляскай (Дарэчы, каляска ў дзяўчыны грамоздкая і вельмі цяжкая. Сапраўдны «беларускі варыянт» – заўв. аўтара. ).
– Часам даводзіцца выслухоўваць незадаволенасць людзей, што я ім перашкаджаю, і чаго гэта мне дома не сядзіцца? – працягвае мая субяседніца.
Дарэчы, разважаючы аб гарадской інфраструктуры, Каця згадала, што такія сацыяльна значныя ўстановы, як аптэкі, часцяком не абсталяваны пандусамі.
Хоць асабіста я не раз пераконвалася ў адваротным. Большасць аптэк у маім раёне, непадалек ад кінатэатра «Космас» і Лядовага палаца спорту, можна назваць даступнымі.
– Як часта ты карыстаешся грамадзкім транспартам? Сустракаюцца людзі, гатовыя дапамагчы? Ці стаў транспарт больш даступным за апошні час?
– Карыстаюся рэгулярна, як толькі трэба выбрацца ў горад. Сваёй машыны ў нас няма, а таксі не па кішэні.
У бліжэйшы час на вуліцах нашага горада з’явіцца бясплатнае «сацыяльнае таксі» для людзей з фізічнымі абмежаваннямі.
Гэта стала магчымым, дзякуючы неабыякавым людзям, якія паўдзельнічалі ў дабрачыннай акцыі і сабралі неабходную для набыцця аўтамабіля суму.
Але ці зможа падобная паслуга рэальна, а не фармальна, палепшыць якасць жыцця тых, каму гэта неабходна? Ці не будзе маршрут «спецыяльнага» транспарту абмяжоўвацца паліклінікамі і бальніцамі (што мае месца ў іншых беларускіх гарадах), пакажа час.
А Каця між тым працягвае:
– Жадаючых дапамагчы хапае, асабліва калі бачаць, што патрэбна дапамога, і каляска не заходзіць у аўтобус, з-за таго, што кіроўцы няроўна пад’язджаюць да бардзюра.
Тады некаторыя мужчыны і жанчыны спрабуюць яе зацягнуць.
Але трапляюцца і тыя, хто аддае перавагу бухцець і штурхацца.
Асабліва ў «час пік» узнікаюць цяжкасці.
Вядома, транспарт стаў больш даступным, і гэта радуе! Бо цяпер лягчэй не толькі інвалідам, але і старым, мамам з каляскамі.
Праўда, гэтыя змены датычацца толькі тралейбусаў і аўтобусаў, у маршрутках пакуль нічога не прадугледжана (калі верыць маіх назіраннях, Гродна сур’езна адстае ад Мінска па колькасці прыстасаванага транспарту – заўв.аўтара).
Тым часам «каманда» дабралася да месца прызначэння. Маладыя людзі зрабілі замеры (вышыня – 50 см, даўжыня – 5,5 м) і пераканаліся, што пандус ля кафэ-рэстарана Н2О сканструяваны правільна.
Каця пачала рух уверх, але прыкладна на паўдарогі сіл не хапіла і ей прыйшлося звярнуцца за дапамогай.
– У прынцыпе, заехаць тут можна без праблем. Проста мне, як дзяўчыне слабенькай, якая не прывыкла каціць каляску самастойна, было цяжка.
Але калі б склалася сітуацыя, што вакол нікога не аказалася, я упэўнена, што справілася бы. Трэба толькі патрэніравацца – каментуе дзяўчына.
Пазітыўнае ўражанне крыху папсавалі дзверы. Каця не змагла іх адчыніць, бо яны апынуліся занадта цяжкімі.
Але падобная сітуацыя характэрная для большасці будынкаў і не толькі для кавярняў.
Далей моладзь адпраўляецца ў рэстаран-бістро «Семафор» (вул. Савецкая, д. 23), а мы з Кацяй працягваем размову.
– Як ты лічыш, што сёння перашкаджае людзям з інваліднасцю быць сацыяльна актыўнымі? Уся справа ў «бар’ерным асяроддзі» ці існуюць іншыя прычыны?
– Справа не толькі ў «бар’ерах», але і ў псіхалагічных праблемах.
Некаторыя інваліды да гэтага часу баяцца «на людзей паглядзець і сябе паказаць».
Есць тыя, хто лічаць сябе непрыгожымі, думаюць, што на іх будуць коса глядзець і паказваць пальцам, не хочуць сябе траўмаваць лішні раз.
Асабіста я, каб мне не было зусім няўтульна ў грамадскім месцы, стараюся хадзіць туды з кампаніяй.
– Чаму мама не адпусціла цябе адну, а паехала з намі?
– Тут дзве асноўныя прычыны. Па-першае, бацькі ў мяне «цяжкія», асабліва бацька. Яны не прывыклі да маёй самастойнасці, баяцца пускаць адну з малазнаёмымі людзьмі.
Па іх меркаванні, мяне могуць забыцца, пакінуць, кінуць і пакалечыць, нарэшце!
А я ў калясцы не змагу абараніцца. Калі б мама са мной не паехала, тата не пусціў бы мяне зусім.
Давялося выбіраць (ну вось, высветлілася яшчэ адна праблема – заўв. аўтара.).
– Акрамя таго, мне цяжка самой схадзіць у туалет. Многія грамадскія туалеты не прыстасаваны пад патрэбы інвалідаў, а прасіць чужога чалавека аб дапамозе неяк няёмка, справа далікатная….
Напэўна, рэстаран-бістро «Семафор» нельга назваць яркім прыкладам невыканання патрабаванняў Дзяржаўнай праграмы па стварэнні безбар’ернага асяроддзя.
На ўваходзе Каці сустрэўся ўсяго толькі адзін няроўны бардзюр, у розных месцах ад 7-мі да 12-ці см вышыней.
Але і такая невялікая перашкода апынулася для яе, як і для многіх іншых людзей на інвалідных калясках, прычынай, каб не з’явіцца ў гэтым грамадскім месцы.
Пытанне адкрыта.
– Хто, на твой погляд, павінен вырашаць праблемы інвалідаў, яны самі, «здаровыя» ці дзяржава?
– Безумоўна, галоўнай крыніцай вырашэння гэтых праблем павінна быць дзяржава, у яе ёсць больш паўнамоцтваў.
Але і людзям з абмежаванымі магчымасцямі, і «здаровым» трэба аб’ядноўвацца для вырашэння такога маштабнага пытання, каб быў сапраўды добры вынік.
Задзейнічаць неабходна «тры бакі».
Сама з задавальненнем далучаюся да розных сацыяльных акцыях, бо і ў маіх інтарэсах зрабіць так, каб у будучыні інвалідам адкрыліся новыя перспектывы.
Каб мы маглі без дапамогі, бесперашкодна перасоўвацца па горадзе, прыносіць карысць грамадству.
…Адпраўляць зварот і прасіць кіраўніцтва рэстарана-бістро «Семафор» забяспечыць бесперашкодны доступ для любых катэгорый грамадзян маладыя людзі пакуль не спяшаюцца.
Ці з’яўляецца адна двенадцацісанціметровая прыступка і цяжкія дзверы, якія нават Каціна мама адкрыла з цяжкасцю, дастатковай прычынай, каб цалкам перарабляць уваход, хлопцы яшчэ не вырашылі.
Гродзенцы і не толькі, чытачы гэтага артыкулу, а якім будзе Ваш адказ на гэтае пытанне?
Фота Таццяны Кот
Пераклад Таццяны Смыкоўскай
Чытай таксама:
Ці ўсе крамы УП “Нарач” можна назваць безбар’ернымі?
Фотафакт: тэст пандуса ля ўваходу ў гродзенскі магазін “Журавінка”
Гродзенская “Фірма МОКА” не спяшаецца клапаціцца пра маламабільных кліентаў
Дом сувязі ў Гродна “па-за зонай доступу”