На вузкакалейнай чыгунцы ў заказніку «Азёры» плануюць рэалізаваць экатурыстычны маршрут. Па ім турысты змогуць праехаць на веладрызіне альбо ў спецыяльным вагончыку. Запуск праекта запланаваны на лета 2022 года. Пра гэта паедаміла газета «Перспектыва».
Даўжыня вузкакалейкі - амаль 11 кіламертаў. Раней яна належала торфабрыкетнаму заводу ў Верцялішках. Маршрут пралягае праз адзіны ў Беларусі вузкакалейны мост над возерам Белае. Яго працягласць — 132 метры. Вузкакалейка ў добрым стане, але можа спатрэбіцца невялікі рамонт.
Маршрут — ад санаторыя да балота
Маршрут павінен складацца з пяці станцый. Ён будзе пачынацца на пляцоўцы каля санаторыя «Азёрны». Там плануць аформіць музей заказніка і сувенірную лаўку. Другая станцыя — «Балотная». Далей маршрут пракладуць побач з участкам, дзе Котра робіць пятлю. Чацвёрты пункт — пясчаная дзюна. Канчатковы прыпынак — Святое балота.
Святое балота — месца, на якім падчас паўстання 1863−1864 гадоў адбываліся баі паміж паўстанцамі і царскімі войскам. У 1960-я гады яго асушылі. Шэсць гадоў таму ў рамках праекта міжнароднай тэхнічнай дапамогі ПРААН-ГЭФ «Тарфянікі-2» выбудавалі каскад плацін і паўторна забалоцілі.
На веладрызіне альбо ў вагончыку
Зараз распрацоўваюць два варыянты падарожжа па вузкакалейцы. Першы — на веладрызіне. Яна створана на базе веласіпеда і прадугледжана для пермяшчэнна па рэйках. Другі варыянт — спецыяльны адкрыты альбо закрыты вагон. Таксама разглядаюць варыянт мотадрызіны: яна змесціць групу да 15 чалавек.
Аўтары праекту не выключаюць, што будзе некалькі варыянтаў падарожжа. Адзін — на балоты, другі - на возера Белае.
Праект прадстаўлялі ў фінале конкурсу Social Weekend
Праект «Нязведаная вузкакалейка» у чэрвені 2021 года перамог у фінале конкурсу сацыяльных праектаў Social Weekend у «Зялёнай намінацыі» атрымаў ад аператара А1 10 000 беларускіх рублёў.
Праект прадстаўляў дырэктар «Нязведанай вузкакалейкі» Арцём Слізкі. Гэтая ўстанова імкнецца захаваць старыя вузкакалейныя чыгункі як турыстычныя аб’екты. У Гродзенскай вобласці такія вузкакалейкі ёсць ў Лідскім раёне на торфапрадпрыемстве «Дзітва» і ў Гродзенскім — на торфапрадпрыемстве «Верцялішкі».
Праект накіраваны на захаванне рухомага саставу вузкакалеек, які знікае, знаёмства людзей з гісторыяй вузкакалеек Беларусі, а таксама на павышэнне экалагічных ведаў у сферы рацыянальнага выкарыстання і захавання балот.
Калі пабудавалі вузкакалейку
Вузкакалейную чыгунку пабудавалі ў савецкія часы, каб злучыць торфабрыкетны завод у аграгарадку Верцялішкі са Святым балотам, дзе здабывалася і адкуль транспартавалася прыроднае паліва. Распрацоўку торфа згарнулі, таму частка вузкакалейкі стала незапатрабаванай.
Дзякуючы ёй можна ўбачыць парабалічныя выдмы, векавыя дубы, балоты, помнік ахвярам Другой сусветнай вайны недалёка ад вёскі Стрыеўка.
