Зіма — час збору ўраджаю. Як у Гродзенскай вобласці вырошчваюць шышкі для ўсёй Беларусі

Кожную зіму адборныя шышкі збіраюць у гадавальніку Смаргонскага доследнага лясгаса. А ў Шчучынскім лясгасе перапрацоўваюць і захоўваюць да 70 тон шышак за сезон. Іх насенне выкарыстоўваюць для вырошчвання лясоў па ўсёй Беларусі і за мяжой.

Плантацыі элітных елак пад Смаргонню займаюць больш за 40 га, расказалі у праграме «Як паглядзець» на АНТ. Яны адны з самых вялікіх у Беларусі. Кожную шышку здымаюць з дрэва ўручную. Работнікаў падымаюць на пад’ёмніках. Адначасова з добрымі шышкамі збіраюць і некандыт — так у лясгасе змагаюцца са шкоднікамі.

Сартуюць шышкі таксама ўручную. Якаснымі лічацца роўныя, светлыя, карычневыя і смаляністыя.

Найлепшы час для збору ўраджаю — з лістапада па люты, пакуль шышкі не раскрыліся і насенне не высыпалася на зямлю. Чым раней пачаць, тым лепш, але больш за ўсё для збору пасуе марознае надвор’е.

Некаторым ялінам, якія растуць у гадавальніку, больш за сорак гадоў.

Ураджай у 5 тон, які збіраюць зараз, для лясгаса лічыцца невялікім. Агулам жа кожная елка багата пладаносіць раз на тры гады, а то і радзей.

Пяць стадый перапрацоўкі шышак

Шышкі з усіх раёнаў Гродзенскай вобласці прывозяць у Шчучынскі лясгас. Там перапрацоўваюць і захоўваюць да 70 тон сыравіны за сезон.

Перапрацоўка адбываецца ўжо з выкарыстаннем сучаснага абсталявання, усе працэсы аўтаматызаваныя.

Выманне насення з шышак складаецца з пяці стадый. Найважнейшая з іх — сушка. Яна патрэбная, каб шышка раскрылася. Сыравіну змяшчаюць у спецыяльную шафу з тэмпературай +50°C і вільготнасцю не больш за 15%. За адзін раз у яе можна загрузіць да 600 кг шышак. Сушка доўжыцца да 48 гадзін.

З сухой сыравіны вытрасаюць насенне. Непатрэбныя прыдаткі аддзяляюць ад яго пад ціскам паветра і вады ў велізарнай цэнтрыфузе. У выніку з тоны атрымліваецца ўсяго 10−14 кг насення.

Пасля ў спецыяльным апараце ад пустышак аддзяляюць цяжкае і налітае насенне. Затым яго правяраюць у лабараторыі.

Лес з халадзільніка

Усходнасць насення вызначаюць на стале прарошчвання. За ім назіраюць 14 дзён, пасля лічаць, выводзяць працэнт ўсходнасці.

Пасля ўсіх працэсаў адабранае насенне змяшчаюць у вялікі халадзільнік на доўгае захоўванне. Пры тэмпературы каля -2°C іх можна захоўваць пяць гадоў, пры меншай — дзесяць.

У любы момант скрынкі з насеннем можна дастаць і перадаць у цяпліцы для пасеву лесу.

Вынікам такой працы за дзесяць гадоў стаў рост колькасці якасных лясоў. З гродзенскага насення вырошчваюць елкі і сосны не толькі ў Беларусі, але і ў Расіі і Швецыі.

Чытайце таксама:

• Гісторыя гродзенскага леспарка, у якім жылі маманты, савецкія піянеры і Эліза Ажэшка
• Стане прасцей нарыхтоўваць дровы, а рамеснікам — ляшчыну. Змянілі Лясны кодэкс