Большая частка гістарычнага цэнтра Гродна мае падземныя памяшканні: у розны час там былі гандлёвыя крамы, склады і нават жылі людзі. Сёння гэтыя прасторы амаль не выкарыстоўваюцца, а маглі б стаць чарговай славутасцю.

Шпацыруюцы па цэнтры Гродна можна іншы раз убачыць адкрытыя дзверы ў падвалы. Не кожны адважыцца туды зайсці, а паглядзець там ёсць на што.

Падвал дома Мураўёва можа быць нават з XVII стагоддзя

Маштабы падзямелляў пад домам Мураўёва ўражваюць, падобнае можна назіраць у двуярусных падвалах «Баторыеўкі», дзе сёння знаходзіцца корпус Медыцынскага ўніверсітэта. Вось толькі туды ўжо даўно нікога не пускаюць. Па здагадках краязнаўцаў, падвалы могуць быць вялікія і нават весці пад Фарны касцёл і Савецкую плошчу.

Лічыцца, што дом купца Мураўёва быў пабудаваны ў канцы XIX стагоддзя ў стылі мадэрн, але гісторык Мечыслаў Супрон знайшоў інфармацыю, што частку будынка можна адносіць да больш ранняга перыяду. Мечыслаў адшукаў у Гродзенскім архіве інфармацыю, што дом купца Мураўёва быў пабудаваны на фрагментах будынка XVII стагоддзя і частку падвалаў будынка можна аднесці менавіта да гэтага перыяду. Пра гэта сведчаць шматлікія валуны і муроўка ў падвале.

Глядзіце, як выглядаюць старыя падвалы дома купца Мураўёва ў Гродне
У розны час у доме купца Мураўёва знаходзілася Гродзенскае аддзяленне Беластоцкага камерцыйнага банка і крама мануфактурных тавараў, пазней бібліятэка. Апошняя арганізацыя прабыла там да пачатку 1990-х гадоў. Пасля гэтага будынак доўгі час ужо ніяк не выкарыстоўваецца, хоць і былі шматлікія спробы вярнуць пабудове былую веліч.

Падзямеллі Гродна трэба вывучаць

На думку краязнаўцы Алеся Госцева любыя старыя падвалы Гродна трэба вывучаць. А самыя цікавыя павінны стаць візітнай карткай горада.

«Ужо шмат гадоў гараджане пытаюцца пра падзямеллі, — кажа Алесь Госцеў. — Я лічу, што доўгія хады ў нас ёсць, але канкрэтных доказаў няма. Ведаем дакладна, што ёсць каля турмы ход, а таксама праход ад Фарнага касцёла на другі бок вуліцы Маркса. Людзі шмат цікавага распавядаюць нават пра хады пад Нёманам, але ўсё заканчваецца тым, што «мы ўбачылі цемру, пайшла вада і забаяліся далей ісці».

Глядзіце, як выглядаюць старыя падвалы дома купца Мураўёва ў Гродне
Цікавы прыклад: у некаторых касцёлах Львова ў падвалах, дзе раней стаялі труны са святарамі, робяць музеі

На старых падвалах можна зарабляць

Краязнаўца адзначае: як толькі ў Гродне пачынаюць вывучаць падземныя хады ў час розных будаўнічых ці археалагічных работ, адразу ж зверху ідзе загад: «Засыпаць!»

«Любыя падвалы і хады трэба вывучаць, а нашаму гораду тым больш. Гэта не проста цікава, гэта і эканамічна выгадна. Са старых падвалаў можна мець грошы. Прыкладаў за мяжой шмат. Магу сказаць дакладна, што турыстам і гродзенцам будзе цікава пабываць у такіх месцах», — дадаў краязнаўца.