Спецыялісты і святары ўпэўнены: у бліжэйшы час за захаванасць гісторыка-культурнай каштоўнасці першай катэгорыі можна не хвалявацца. На першым этапе аварыйную драўляную сцяну замянілі на новую, тэрмаўстойлівую. Выкананы складаныя працы па ўздыме даху і яго рамонту, устаноўлены аўтэнтычныя дзверы і вокны. І вось будаўнікі падышлі да фінішным работ другога, мабыць, самага важнага этапу. Яго галоўны складнік — абарона храма ад падтаплення падчас дажджоў і раставання снягоў, піша СБ.
Выратаваць і захаваць
Нягледзячы на рамонтныя работы, у знакамітага праваслаўнага храма працягваюць спыняцца турыстычныя аўтобусы. Сотні людзей штодня хочуць дакрануцца да унікальнай святыні. Царква пабудавана У 1180-я гады дзецьмі Барыса і Глеба Усеваладкавічаў. Няўдалае геалагічнае становішча храма, узведзенага на краі высокага берага ракі, стварала пастаянную небясьпеку абвалу царквы з-за подмывания і ссядання грунту. Абвальванне паўднёвай і часткі заходняй сцен было толькі справай часу.
Значнасць храма цяжка пераацаніць. Фасады ўпрыгожаны дэкаратыўнымі ўстаўкамі з адпаліраваных гранітных і гнейсавых валуноў розных кветак і керамічнымі пліткамі. У сцены царквы ўмураваныя шматлікія збаны-галаснікі, якія паляпшаюць акустыку.
Настаяцель храма протаіерэй Аляксандр Балоннікаў строга сочыць за якасцю будоўлі:
— Сёння завяршаецца другі этап будаўнічых работ Каложскай царквы, які ўключае ў сябе замену патрэсканай, старой адмосткі на новую, з натуральнага колатага каменя, а таксама ўстаноўку ліўневай і дрэнажнай сістэм. За час правядзення работ першага этапу выявілася мноства праблем. Усе яны паўсталі не ўчора, аднак патрабавалі неадкладнага вырашэньня.
Самая вялікая праблема была звязана з грунтавымі водамі, якія падыходзілі пад падмурак храма і стваралі дастаткова сур’ёзныя асцярогі. Пачалі, безумоўна, з даследчых работ і падрыхтоўкі праектнай дакументацыі. У ліку прыярытэтных задач пазначылі рэканструкцыю ліўневай каналізацыі і прылада новай дрэнажнай сістэмы. У выніку ў самога ўваходу ў храм быў закладзены новы дрэнаж, усталяваны па самых сучасных тэхналогіях, а пад нагамі з’явіліся ліўнёўкі. Уся тэрыторыя выбрукаваная пад такой ухілам, каб вада не заходзіла пад падмурак храма.
Дапамогуць, чым могуць
Любая праца на такім гістарычным аб’екце выкрывае ўсе праблемы і ставіць новыя задачы.
— Звярніце ўвагу на адкрытыя падмуркі храма, — звяртае ўвагу на важныя дэталі айцец Аляксандр. — Падчас іх выкрыцця выявілася значнае пашкоджанне плінфы ніжніх.
Грунтавыя вады, на вялікі жаль, паспелі зрабіць сваю справу. Закапаць або засыпаць іх грунтам было б проста недапушчальна. Была прапанова пакінуць іх адкрытымі, абараніўшы шклом. Але ўсё гэта не прайшло экспертызу. Сёння ідзе абмеркаванне таго, якімі растворамі можна апрацаваць усю гэтую старадаўнюю плінфу, каб абараніць яе ад далейшага разбурэння. Зрабіць гэта трэба да восеньскіх дажджоў, што патрабуе новых сродкаў. Ёсць вялікія пытанні і па агароджы, якая з’яўляецца досыць вялікай нагрузкай на гэты высокі каложскі пагорак. Было б больш лагічна замяніць яе на нешта больш лёгкае. Але гэта ўжо наступны этап, які трэба будзе вывучыць і ўзгадніць з навукоўцамі.
— Пакуль вырашана зрабіць у агароджы тэрмашвы, — паказвае настаяцель ў бок масіўнага цаглянага агароджы, якое ў некалькіх месцах вызвалілі ад жоўтай тынкоўкі. — Гэта дазволіць падчас маразоў прадухіліць з’яўленне новых расколін. Ёсць участкі, якія пагражаюць абвальваннем. Іх трэба будзе разабраць і зноўку скласці. Акрамя гэтага, неабходна заняцца ўмацаваннем самага пагорка з боку Нёмана. Там ўтварыліся цэлыя яры, якія трэба закопваць.
— Што яшчэ будзе зроблена ў бліжэйшы час?
— Вось вы бачыце провады, якія тырчаць з зямлі. Гэта будучая наземная падсвятленне. Пра яе прасілі жыхары горада ўжо даўно. Некалькі пражэктараў з’явіцца трохі паасобку. Падсвятліць храм і зверху.
— Што памяняецца ўнутры?
— Унутраныя працы — гэта наступны этап. Падчас капітальнага рамонту вонкавай драўлянай сцяны дэмантавалі дзве траціны балкона для пявучых. Гэта было звязана з тым, што трэба было аднаўляць дзвярную групу. І паколькі дзверы аднавілі па старажытным радыусе і яна стала вышэй, то патрабуецца ўзняцце балкона. Улічваючы, што ён мацуецца каля сцяны XII стагоддзя, якая з’яўляецца самай важнай нашай каштоўнасцю, — мы абавязаны асабліва акуратна падысці да ўвасаблення пачатага. Зрэшты, задача ўжо вырашана. І нават ёсць праект, які прайшоў экспертызу. У трэці этап таксама ўвойдуць працы па рамонце столі і замене падлогі ў алтарнай частцы храма.
— Усё гэта патрабуе немалых грашовых укладанняў. Адкуль чакаеце дапамогі?
— Першы этап капітальнага перабудовы выкананы за кошт сродкаў з фонду Прэзідэнта па падтрымцы культуры і мастацтва. Другі этап работ працягваецца за кошт спонсарскай дапамогі прыходу. І мы спадзяемся, што пералічэння працягнуцца. Бюджэтныя грошы не задзейнічаны, таму аб дакладных тэрмінах гаварыць рана. Як толькі знойдуцца добрыя людзі і магчымасці - усё задуманае здзейсніцца.
Если вам нужны деньги, предлагаем вам взять кредит под залог недвижимости в Астане. Выгодные условия кредита помогут вам справиться с денежными неудобствами.
