Унікальныя кадры канца 1960-х гадоў у рэдакцыю Hrodna.life перадала гродзенская фотастудыя «У Тадэвуша». Здымкі даліны Гараднічанкі, дзе ў будучыні з’явілася плошча Леніна, рабіў гродзенскі фатограф Мікалай Петрусёў.

Аўтар здымкаў памёр больш за 10 гадоў таму, не дажыўшы крыху да 100 гадоў. За сваё жыццё Мікалай Петрусёў зрабіў шмат фатаграфій Гродна пасляваеннага перыяду, некаторыя з іх цяпер захоўваюцца ў прыватных калекцыях.

«Плёнку з негатывамі нам паказаў сын Мікалая, — распавядае фатограф Тадэвуш Алешчык. — У выніку атрымалася праявіць каля 300 здымкаў. Шмат вайсковых вучэнняў, штосьці з травеньскіх парадаў у горадзе, але больш за ўсё нас уразілі кадры даліны Гараднічанкі, якую займае цяпер плошча Леніна. Сучаснай моладзі, напэўна, цяжка ўявіць, што калісьці на месцы плошчы была нізіна і працякала рэчка».

Мікалай Петрусёў рабіў кадры даліны Гараднічанкі будынка аблвыканкама, які тады акурат будавалі.

Глядзіце, як выглядала плошча Леніна 50 гадоў таму
Скрыжаванне Ажэшкі і Сацыялістычнай. У верхняй частцы фота — сённяшні парк Жылібера

Даліну вырашылі ліквідаваць

У 1973 г. быў зацверджаны новы генеральны план рэканструкцыі і развіцця Гродна, у адпаведнасці з якім даліну Гараднічанкі паміж былым губернатарскіх мостам і вуліцай Віленскай неабходна было ліквідаваць. Пра гэта пісаў гродзенскі краязнаўца Віктар Саяпін.

У архітэктурнай майстэрні «Гроднаграмадзянпраект» архітэктара Мазнічкі было падрыхтавана некалькі варыянтаў рэканструкцыі плошчы Леніна з уключэннем у яе былой даліны Гараднічанкі. Але ні адзін з трох варыянтаў у поўным аб’ёме выкананы не быў. У выніку рэканструкцыі горад пазбавіўся свайго самага прыгожага арачнага моста — Губернатарскага, складзенага з жоўтага цэглы розных профіляў.


Чытайце таксама: Прораб на пенсии рассказывает: как в Гродно строили облисполком и дом из еврейских мацев


Фотаздымкі зроблены з будынку аблвыканкама, канец 1960-х гг .:

Пабудовы ў былой даліне Гараднічанкі праз некаторы час знеслі. У снежні 1971 г. пабудавалі першую частку гарвыканкама, ў 1978 г. — другую.

У студзені 1986 года горад зацвярджае рабочыя чарцяжы праекта добраўпарадкавання плошчы Леніна. Рэканструкцыя доўжылася два гады. Тады на плошчы з’явіўся базальтавы брук, якім раней была выбрукаваная вуліца Маставая ў раёне цяперашняга «Прыёрбанку», пісаў Саяпін.

Глядзіце, як выглядала плошча Леніна 50 гадоў таму
Плошча Леніна. 1987 г.

У верасні 1987 г. знеслі флігель архіва — ён перашкаджаў калонам працаўнікоў падчас дэманстрацый свабодна заходзіць на плошчу. 4 кастрычніка 1987 г. урачыста адкрылі помнік Леніну. З тых часоў плошча амаль не змянялася.

Чытайце таксама:

Забытыя будынкі Гродна: карчма, якую знеслі для аблвыканкама

Глядзіце, як выглядаў цэнтр Гродна падчас Другой сусветнай (рэдкія фота Мікалая Петрусёва)

Перадрук матэрыялаў Hrodna.life магчымая толькі з пісьмовага дазволу рэдакцыі. Кантакт [email protected]