Мастацкі фільм «Меер Ланскі» ў галоўных ролях з Сэмам Уортынгтанам і Харві Кейтель выйдзе ў кіно 24 чэрвеня. Карціна раскажа біяграфію гродзенскага яўрэя, які ў дзяцінстве з’ехаў у ЗША і стаў там адным з самых паспяховых гангстараў у гісторыі. У адрозненне ад калегаў па небяспечным бізнэсу, ён не сеў у турму, не загінуў у разборцы, а дажыў да глыбокай старасці.

Пра што фільм

Дэвід Стоўн (у гэтай ролі Сэм Уортынгтан), вядомы пісьменнік, які тым не менш страціў натхненне, атрымаў нечаканы званок. Пажылы крымінальны бос Меер Ланскі (у гэтай ролі Харві Кейтель) раскрывае праўду пра сваё жыццё і працу ў арганізаваных злачынных групоўках. Пры гэтым ім усё яшчэ цікавіцца ФБР, якое за некалькі дзесяцігоддзяў так і не знайшло мільёнаў, якія схаваў Ланскі па ўсёй краіне.

Як Ланскі звязаны з Гродна?

Мэер Сухаўлянскі нарадзіўся ў яўрэйскай сям'і ў Гродне ў 1902 годзе. Частка сям'і займалася швейнай справай, хтосьці вывучаў рэлігію. Дзядуля Мэера — Беньямін Сухаўлянскі - быў рабінам у Гродне, але на старасць з’ехаў у Ізраіль. Бацькі Ланскага былі ў Штатах двойчы. У 1890-х яны з’ехалі, але вярнуліся ў Гродна, каб наладзіць жыццё. У 1903 годзе, пасля нараджэння Мэера, яны вырашылі з’ехаць зноў. У ЗША Сухаўлянскія памянялі прозвішча на амерыканскі манер: прыбралі частка «Сухаў» і пакінулі «Ланскі».

У ЗША знялі фільм пра гангстара, які нарадзіўся ў Гродне
Дакумент Мэера Ланскага на прыняцце амерыканскага грамадзянства. З хадайніцтвам выступалі прадстаўнікі сям'і з Гродна, якія першымі прыехалі ў ЗША. Фота: Руслан Кулевіч

Вобраз Мэера Ланскага ў кіно:

  • Мэер Ланскі стаў прататыпам Хаймана Рота ў фільме «Хросны бацька 2» (1974).
  • У фільме «Гавана» (1990) у яго ролі зняўся Марк Райдэл.
  • У фільме «Страчаны горад» (2005) яго ўвасобіў Дастын Хофман.
  • У серыяле «Падпольная імперыя» (2010−2014) яго сыграў Анатол Юсэф.
  • У фільме «Багсі» у ролі Ланскі выступіў Бэн Кінгслі.
  • У фільме «Злачынны сіндыкат» у гэтай ролі зняўся Патрык Дэмпсі.

Сваякі Ланскага прыязджалі ў Гродна

Сваячка амерыканскага гангстара Джоан Сэндлер-Родам наведала Гродна ў 2018 годзе. Яна была першай з нашчадкаў з сям'і Ланскі, хто наведаў горад продкаў за апошнія 100 гадоў. Джоан прыехала ў Гродна шукаць сляды сям'і і расказаць гісторыі вядомага сваяка. Hrodna.life тады з ёй сустрэўся.

Джоан лічыць, што не ўсе Суховлянские пакінулі Гродна ў пачатку XX стагоддзя. Хто-небудзь з сваякоў, хутчэй за ўсё, застаўся і нават перажыў Другую сусветную, так як пасля вайны людзі з падобнай прозвішчам эмігравалі ў Аргенціну.

«У пачатку XX стагоддзя была масавая іміграцыя габрэяў. Мае дзядуля і бабуля з’ехалі ў Штаты ў 1899 годзе, і бацькі ўжо нарадзіліся там. На чужыне таксама спачатку добра не было. Напрыклад, бацькі Ланскага пасяліліся ў небяспечным італьяна-ірландскім раёне. Аднойчы дзеці пабілі Мэера, але ён даў адпор, хоць хуліганы і былі старэйшыя за яго. Пасля гэтага выпадку Ланскага сталі паважаць».

У ЗША знялі фільм пра гангстара, які нарадзіўся ў Гродне
Джоан Сэндлер-Ганз з наведала Гродна ў 2018 годзе. У сінагозе яна распавяла гісторыю сваёй сям'і і знакамітага сваяка Мэера Ланскага. Фота: Руслан Кулевіч

«У асяроддзі гангстэраў заўважылі, што Мэер добры матэматык, і далі ў будучыні магчымасць кантраляваць працу шматлікіх казіно. Тады гродзенец і атрымаў мянушку „бухгалтар мафіі“», — распавядала Джоан.

Бацька распавядаў Джоан, што Ланскі заўсёды памятаў пра свае яўрэйскія карані і ганарыўся імі. Таксама, акрамя злачыннага жыцця, ён быў вядомы як дабрачынец.

Чытайце таксама: В гродненском Pizzatruck сделали пиццу с портретом гангстера Мейера Ланского

У Штатах Мэера Ланскага некалькі разоў судзілі за злачыннае мінулае і па абвінавачванні ў нявыплаце падаткаў. Аднак яго віну даказаць не ўдалося. Тым не менш, яго пашпарт быў ануляваны, так што выехаць за межы ЗША Ланскі не мог, хоць і спрабаваў да гэтага пажыць у Ізраілі. Мэер Ланскі памёр у ЗША ў 1983 годзе.